Praza do Tapal

Localizada na parte máis alta da vila, neste espazo, hoxe ocupado pola praza, había un primitivo núcleo fortificado anterior ás murallas do século  XIV. No seu interior situábase a fortaleza da Mitra e o pazo do  Churruchaos, do que só se conserva un lenzo mural con elegante ventá gótica.  O aspecto actual da praza responde a reformas de mediados do século  XX en que se derruban os restos da fortaleza, ampliándose a praza e  engrandeciendo o protagonismo da fachada de San Martín, tamén nesa época incorpórase o cruceiro gótico trasladado desde o lugar de Ponte Nafonso.

A historia da praza do   Tapal trasládanos á Idade Media coa execución de  Ruy Soga de Lobeira,  pertiguero maior da catedral de Santiago no século  XIV, á revolta  irmandiña contra o castelo do  Tapal e, no século  XX, o seu nome evoca a morte do director Claudio  Guerín, pois,  no momento que rodaba a película As campás do inferno o director, no momento que supervisaba unha escena no alto da igrexa,  escorregou da cornixa caendo ao pé das escaleiras quedando sinalado este triste suceso cunha cruz no chan. Curiosamente entre as lendas antigas, relacionadas coa torre inacabada de San Martín, pervivía unha que dicía que todo aquel que tentase acabar a torre que morrería.

Próxima a esta praza levantáronse outras que actuaron como punto de encontro desde o punto de vista social, na súa orixe estas prazas puideron ter un fin comercial, referímonos á praza da Constitución,  Fanequeira e Cantón.